Makalat kitabi, Sems-i Tebriznin bazi meclislerdeki sohbetleri sirasinda, Mevlana ile konusurken aralarinda gecen bahislerin, müritler ve inkarcilar tarafindan sorulan sorulara verdigi cevaplarin derlenmesiyle olusmustur. Eser ayni zamanda bize Mevlananin özel yasantisini, onun hayat hikayesini kapsayan bir cok gizli hatalari da gün isigina cikarmaktadir.

Mevlananin, Sems-i Tebrizi ile nasil bulustugunu anlatan ve o bulusmanin efsanelesmis yönlerini, iyi bilinmeyen, sebepleri anlasilamayan taraflarini aydinlatmak gayreti gösteren bircok eski ve yeni menakib yazarlari, bu hikayeleri ancak romantik bir kilikta uzun uzadiya nakletmeye özenmislerdir. Makalat kitabi bu gizli kalmis konular üzerindeki perdeyi kaldirdigi gibi, Mevlananin, Semse nasil tabi olduguna da bir dereceye kadar isik tutmakta ve aciklik getirmektedir. Kitap, herkesce bilinen halin aksine olarak Sems-i Tebrizinin cok keskin görüslü bir bilgin ve bir hakikat asigi, mürsitlik mertebesine ermis arif bir yol gösterici oldugunu ögretmektedir. Iste sadece bu nokta bile eserin önemini belirtmeye yeter.